Kadın Çalışanlar ve İş Güvenliği

Kadın toplum içinde çok önemli bir konuma sahiptir. Bunun başlıca nedeni kadının bir toplumu meydana getirip en önemlisi o toplumu yetiştirmesidir. Kadın, sağlıklı, huzurlu, bilgili ve eğitimli bir neslin yetişmesinde en önemli kişidir. Özgürlüğün ilk adımlarından biri kadının çalışıp para kazanmasıdır. Buna karşın, kadına ilişkin genel olarak sorumluluklar göz önüne alındığında, ilk olarak annelik görevi akla gelmektedir. Aksine insanlık tarihinin başlangıcından beri kadın üretim ve diğer her konuda topluma yardımcı olmuştur. Ekonomik hayatın içerisinde bulunmak kadın için yeni bir olgu değildir. Kadın çok eski tarihlerden beri çalışma hayatının içerisindedir. İlkel toplumlardan gelişmiş toplumlara kadar uzanan toplumsal gelişim süreci içinde kadın gerek evin içinde, gerekse evin dışında ekonomik hayata aktif olarak katılmıştır.  Son çeyrek yüzyılda kadının çalışma hayatındaki yeri giderek artmıştır ancak çalışma koşulları da doğru orantılı bir şekilde arttığı söylenemez.

İş sağlığı ve güvenliği konusu günümüzde yükselişte olan bir trenddir ve önemi her geçen gün daha da fazla artmaktadır. Sıklıkla gazetelerin üçüncü sayfalarında iş güvenliği ile ilgili kazaları görmekteyiz. Çalışanların eğitimsizliği, alınan tedbirlerin yetersizliği, işverenlerin sorumluluğunu tam yerine getirmemesi, toplumun bilinç seviyesinin eksikliği gibi bazı gerekçeler ardı ardına sıralansa da sonuç aynı olmamalı. İş kazalarına yönelik bir çok kanun ve yönetmelik olmasına rağmen bu kazalar malesefki devam etmektedir. Son yıllarda kadın, iş hayatında daha fazla yer almaktadır. Eğitim seviyesine bağlı olarak operatörlükten şirket yöneticiliğine kadar geniş bir yelpazede iş hayatında kadınlar karşımıza çıkmaktadır. Türkiye’deki mevzuata göre aslında iş hayatında kadının özellikleri gereği pek çok düzenleme yapılmaktadır.

Ağır ve Tehlikeli İşler Kapsamına giren işlerin tanımlaması yapılırken kadınların hangi işlerde çalıştırılamayacağı açıkça tanımlanmıştır. Bu tebliğde iş yerinde yaptırılan işler tanımlanmakta ve genç işçi ile kadınların bu işlerde çalıştırılabilme durumları tanımlanmaktadır. Aynı tebliğ içerisinde kadınların ay içerisindeki özel günlerinde doktor raporu ile gerekirse ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılmamaları ile ilgili gerekli kolaylıklar sağlanmaktadır.

Kadın çalışanların gece vardiyasında çalıştırılması ile ilgili 09 Ağustos 2004 tarihinde Kadın İşçilerin Gece Postalarında Çalıştırılması Hakkındaki Yönetmelik hazırlanmıştır. Bu yönetmelik kapsamında 18 yaşını doldurmuş kadın çalışanların gece çalıştırılması durumunda uyulması gereken kurallar tanımlanmaktadır

Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmeliğe göre,

İşyerine Ulaşım

Belediye sınırları dışındaki her türlü iş yeri işverenleri ile belediye sınırları içinde olmakla beraber posta değişimi saatlerinde toplu taşıma araçları ile gidip gelme zorunluluğu bulunan iş yeri işverenleri gece postalarında çalıştıracakları kadın çalışanları sağlayacakları uygun araçlarla ikametgahlarına en yakın merkezden iş yerine götürmekle yükümlüdür.

Sağlık Gözetimi,

Kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılabilmeleri için işe başlamadan önce görevli işyeri hekiminden rapor almaları gerekmektedir.

Kadın Çalışanların Eşlerinin De Gece Postalarında Çalışması Durumu

Kadın çalışanın isteği ile gece çalıştırılması, kocasının çalıştığı gece postasına rastlamayacak şekilde düzenlenir. Aynı gece postalarında çalıştırılmaları işverenin onayı ile olabilir.

Gebelik Durumu

Kadın çalışanlar gebe olduklarının doktor raporu ile tespitinden itibaren doğuma kadar, emziren kadınlar ise doğum tarihinden itibaren 1 yıl süre ile gece postalarında çalıştırılamazlar

Emziren kadınlar için bu süre iş yeri hekimi raporu ile 6 ay daha uzatılabilir.

Bir kadın çalışanın hamilelik ve emzirme döneminde annenin ve bebeğin korunması için alınması gereken önlemler oldukça fazladır. Genellikle kimyasal işlerde kimyasal maddenin solunarak, deri yolu veya ağız yolu ile vücuda girmesi mümkündür. Bu durumda yapılması gereken kimyasalın Malzeme Güvenlik Bilgi Formu ile etkilerinin kontrol edilmesi ve gerekiyorsa çalışanın yaptığı işin değiştirilmesi gerekmektedir. Aynı özelliklere sahip kadın çalışanların yüksek gürültü, titreşim seviyelerinde çalışmaları gerekmektedir. Ayrıca sürekli ayakta çalışılması gereken işlerde anne adaylarının oturup dinlenmesi için ortamın sağlanması gerekmektedir. Bu konuların tamamı İş Kanunu ve ona bağlı yönetmeliklerde güvence altına alınmıştır. Anne adayları doğumlarına 8 hafta kalınca ve doğumdan sonra 8 hafta yasal olarak ücretli izne ayrılmaktadırlar. Son 3 hafta kalana kadar eğer isterlerse ve doktor raporu ile onaylanırsa çalışmalarına devam edebilmekte, kullanmadıkları 5 haftayı doğum sonrasına aktarabilmektedirler. Doğumdan sonra 1 yıl boyunca günde 45’er dakikadan 2 sefer, toplamda 1.5 saat emzirme için izin kullanma hakları vardır. Dilerlerse bunları birleştirerek toplu olarak da alabilmektedirler.