Bu yazı kapalı alanlarda yapılan çalışmalarda ortaya çıkabilecek muhtemel riskler ve bunlara karşı alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini içermektedir.
Kapalı Ortamların Özellikleri
- Tamamen veya kısmet kapatılmış sınırlı bir hacmi vardır.
- İçerisinde sınırlı miktarda hava mevcuttur.
- Esas olarak çalışma yeri olarak tasarlanmamıştır.
- Girişi ve çıkışı kısıtlı hale getirilmiştir.
Patlayıcı Ortamların Özellikleri
- Potansiyel olarak tehlikeli veya zararlı seviyede gaz, toz, buhar veya duman ihtiva eder.
- Emniyetli seviyede oksijene sahip değildir.
- Patlamayı meydana getirecek oranlar dahilinde oksijen konsantrasyonu mevcuttur (patlayıcı hava).
Aşağıdaki ortamlar, kapatılmış boşluklar olarak nitelendirilir;
Yabancı literatürde confined space olarak adlandırılan kapatılmış boşluklar ile birlikte, patlayabilir gaz, toz ve buharların bulunduğu diğer patlayıcı ortamlarda ve ilgili iş kollarının çalışma alanlarında da can ve mal güvenliği açısından çok dikkatli ve tedbirli olunması gerekmektedir. Maden ocakları ile birlikte, birçok iş kolunda da benzer tehlikeler bulunmaktadır. Örneğin, alüminyum, magnezyum, grafit, un, nişasta ve tahıl tozlarının hava ile olan belli karışımları da patlayabilme özelliklerine sahiptir.
- Depolama tankları,
- Tankerler,
- Kazanlar,
- Basınçlı kaplar,
- Silolar ve diğer kompartmanlı tanklar,
- Derin çukur ve oyuk gibi üzeri açık boşluklar,
- Boru hatları,
- Kanalizasyon tesisleri.a
- Kuyular ve kanallar,
- Kargo tankları, petrol tanıkları, atık tankları.
Kapalı alandaki tehlikeli hava; pis hava; zehirli hava, patlayıcı hava ve tozlu hava olarak dört grupta incelenir.
- Pis hava %20’den az oksijen ihtiva eder ve bu tip hava karışımı bulunan yerlerdeki çalışmalarda kısa zaman içinde yorgunluk belirtileri görülür.
- Zehirli hava, insan hayatını tehlikeye düşüren zararlı hazlardan oluşan havadır. Bu şekillerdeki hava, insan organizmasına kimyasal etkisinden dolayı zararlı olmakta ve hatta ölüm meydana getirmektedir. Bu gazlara örnek olarak karbonmonoksit, azot oksitleri, hidrojensülfür, kükürtdioksit ve radon gazları örnek gösterilebilir.
- Patlayıcı hava, bütün yanıcı gazları bileşiminde bulunduran havadır. Bu gazlar, özellikle metan, etan, propan, bütan gibi hihdrokarbonlar, karbonmonoksit ve hidrojen gibi gazlardır.
- Tozlu hava ise içerisinde belli konsantrasyonda toz ihtiva eder.